مشروح سخنان مهم سید محمد خاتمی در جمع دانشجویان
بسم الَله الرحمن الرحیم
دانشجویان و اساتید از روزهای نخست انقلاب تا کنون هزینه های بسیاری پردا خت کرده اند. آنها در هدایت جامعه به مسیر درست ،نقش مهمی داشته اند، اما در چند سال گذشته فشارهای توام با تحقیر بیشتری را هم به همان نسبت تحمل کرده اند. اخراج و بازنشسته کردن اساتید، ستاره دار کردن دانشجویان، محدود کردن انجمن های اسلامی و صنفی و ایجاد یک فضای امنیتی- نظامی در دانشگاه ها و نیز مساله تفکیک جنسیتی، فشارهایی بوده که به دانشگاه وارد شده است. به علاوه اینکه در این چهار- پنج سال اخیر دقیقا به نسبت جمعیت، بیشترین زندانی ها و حبس و حصر ها از میان دانشجویان و دانشگاهیان بوده است.سه بزرگوار در حصر گرچه به دلایل سیاسی در این موقعیت هستند؛ اما وجه دو نفر از آنان در درجه اول دانشگاهی و فرهنگی است. مطمئنا اصناف، کارگران و همه طبقات در این مدت رنج کشیدند اما انصافا بیشترین هزینه را دانشگاهیان و دانشجویان داده اند. با رشد و بلوغی که این بخش از جامعه دارد اثر گذار ترین بخش در جامعه هستند. با قاطعیت عرض می کنم نقشی که دانشگاه و دانشجویان عزیز در انتخابات اخیر داشتند قابل قیاس با عوامل موثر دیگر نیست.
یک زمان فکر می کردم چطور در بعضی از روستاهای دور افتاده حتی صد در صد رایشان و تمام رای صندوق به آقای روحانی بوده است. مساله مهمی است، یعنی شعور و رشد در همه جا هست نه فقط آنها که در شهر هستند و به وسایل ارتباط جمعی دسترسی بیشتری دارند بلکه مردم در دورترین نقاط راهشان را پیدا می کنند. من این را مدیون نسل جدید و دانشجویان می دانم که در شهر و روستا با عشق و علاقه تبلیغ کردند.
اما شما چه کسانی هستید؟ شما بخش بزرگی از دانشگاه را نمایندگی می کنید. در اینجا نمایندگان انجمن های اسلامی هستند و دیگرانی که احیانا عضو انجمن های اسلامی نیستند اما با یکدیگر وجه اشتراکی دارند. یعنی دلتان برای کشور می سوزد، با رویکردهای براندازانه مخالف هستید و انتقاد دارید؛ اما در عین حال می خواهید تا کشور و نظام اصلاح شود. آن سوی این نظام و وضعیت کنونی و آشفته سیاه و تاریک را می بینید. شما می خواهید اصل بماند اما اصلاح شود. شما داخل نظام هستید اما منتقد هستید و می خواهید نظام اصلاح شود. متاسفانه طی این سالها، انجمن های اسلامی دانشگاهها محدود و حذف شدند و تشکل ها در محدودیت شدید بسر می برند. همه تشکل ها محترم و وجودشان در دانشگاه مغتنم است اما تشکل هایی که از جای دیگر برنامه می گیرند متفاوت از تشکل هایی هستند که از متن دانشگاه می آیند. شما فضای باز برای دانشجو، برای استاد و برای آنکه دانشگاه حرمت داشته باشد، می خواهید. نظام ما و در درجه اول رییس جمهور منتخب ما، باید صدای شما را بشنود. بهتر است این جمع دیداری با آقای روحانی داشته باشد، حرفها را بشنود و بزند. علی رغم هیاهو و بداخلاقی کسانیکه باعث این وضع هستند و نمی خواهند پیام "شکست معنا دار" خود را بشنوند، فرصت طلبانه ادعا می کنند که آنچه پیش آمده به نفع آنها بوده است.
ما باید بی آنکه بگوییم پیروز شده ایم، کاری کنیم که همه احساس برد کنند. تعبیر مهندس موسوی که "پیروزی ما شکست هیچ کس نیست بلکه پیروزی ملت است" کاملا درست و به جا است. از حکومت و نظام تا طبقات مختلف و گروه های چپ و راست، کاری کنیم که همه احساس برد کنند. این کار شدنی است و این توجه کردن به مطالبات مردم و نیازهای زمانه است. چرا بگوییم کدام جریان، دسته و جناح پیروز شده اند، بگوییم کدام رویکرد و برنامه پیروز شد. برنامه و رویکرد آقایان روحانی و عارف مورد قبول ما بوده است و این نشانه بلوغ و تدبیر بود که رای های مردم شکسته نشود و نشد . اکنون معتقد هستیم آنچه که پیش آمده اگر دقت و انصاف باشد و قدر موقعیت را بدانیم به نفع همه است.ما مومن به برنامه و شعارهای عرضه شده در انتخابات هستیم.
نکته ای خطاب به رییس جمهور محترم و پیروز می گویم؛ همان طور که خود تاکید فرمودید پایبندی به برنامه ها و رویکردهایی دارید که مورد تایید و توجه مردم با اکثریت قاطع قرار گرفت و این پایبندی همچنان باید تداوم داشته باشد. به جای دعواهایی که هست و در جای خود می تواند مفید باشد، باید بگوییم رویکردهای اشتباه وجود داشته است که باید تغییر کند.
حرمت و جایگاه جامعه ما نزول کرده، پر درآمد ترین دولت همه تاریخ ایران حاصل کارش پربدهکار ترین دولت شده است، وضع زندگی مردم بدتر و فساد افزایش پیدا کرده و .... در این انتخابات "تغییر رویکردها در درون نظام" و "اصلاح در درون نظام" پیروز شده است.
جناب آقای روحانی که شایستگی های فراوان دارد باید بر تحقق مطالبات مردم پافشاری کنند و متناسب با این رویکردها همکاران لازم را برای دولت خود انتخاب کنند، کسانیکه به برنامه های ایشان مومن باشند، حالا از هرجناحی که می خواهند باشد، فرقی نمی کند. دغدغه این است کسانی نیایند که با تغییر رویکردها مخالف بودند و تلاش کردند که جناب روحانی موفق نشود، هرچند که نتوانستند.
از طرف دیگر باید به جناب روحانی کمک کرد. مطالبات فروان است و اگر احساسات و هیجان پشت آن باشد کار مشکل می شود. رییس جمهور امکانات محدود دارد و مشکلات فراوان است. باید ایشان را کمک کنیم تا آنچه آسیب دیده است ترمیم شود. مشکلات و مسائل زیاد است و نمی توانیم توقع داشته باشیم همه مشکلات فورا حل شود. سطح مطالبات باید پایین بیاید و باید صبر کنیم. اما توقع این است بگونه ای عمل شود که جامعه احساس کند رویکردها عوض شده و رویکردی آمده که به اصلاح فرهنگ، سیاست و اجتماع معقتد است.
اگر جامعه دانشگاهی ما گله دارد که تحقیر شده، حتما افرادی بیایند که با این رفتارها مبارزه کنند و دانشگاه ها را به جایگاه واقعی خود برگردانند. روسا و مسوولان امر از دل دانشگاه بیرون بیایند، مانند دوران اصلاحات که دانشگاه و گروه های مختلف فرد شایسته را از میان خود برمی گزید. وزیر علوم ، تحقیقات و فناوری موظف باشد او را بیاورد و در شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی کنند. یعنی یک روش نیمه انتخاباتی بود و اکنون هم انتظار داریم دانشگاه ها مجددا انتخاباتی شوند و هیات امنا در دوران اصلاحات اختیار بیشتری داشت و دولت کمتر می توانست در کار آن دخالت کند و می توانست کارش را با صلاحدید خود انجام دهد. البته در آن روزها، فضای کلی دانشگاه ها ایده آل نبود اما همین که احساس می شد به سمت مناسبی می رود و بخشی از حکومت این را می خواهد امید و تحمل بیشتر می شد و دانشجویان و اساتید از اینکه می دیدند بخاطر انتقاد و آزادی بیان هزینه نمی پردازند راضی بودند.
همه باید حوصله داشته باشند. ما نماینده مطالبات مردم و طرفدار شعارهای انتخاباتی رییس جمهور منتخب هستیم و کمک می کنیم انشاء الله عملی شوند. باید رویکردها عوض شود. از خدا می خواهم فردا هیچ کس در حبس و حصر نباشد. باید ببینیم کدام رویکرد منجر به حصر و حبس می شود، اگر آن رویکرد اصلاح شود دیگر حبس و حصر نخواهد بود. رویکردی که منجر به ستاره دار شدن دانشجویان شده، اشتباه است و باید عوض شود و در شعارهای آقای روحانی این ها را می بینیم. در عین حال دغدغه معیشت مردم و تهدید های خارجی هم هست ، دولت جدید بحمدالله برای همه آنها برنامه دارد. مشکلات فراروی آقای روحانی را همه می دانیم و باید کمک کنیم تا اولویت ها با توجه به امکانات و محدودیت ها مشخص شود و در جهت اجرایی شدن آنها اقدام کنند.
نمی خواهیم جای هیچ کس را تنگ کنیم. آنکه آزادی خواه است آزادی را برای همه می خواهد حتی فاشیست ها، اما فاشیست ها جز برای خود برای کس دیگری آزادی نمی خواهند، وجود غیر خود را تحمل نمی کنند. بعضی از رویکردها، رویکرد فاشیستی بوده است دروغ پردازی، تحریف انقلاب، انحصار طلبی، خشونت طلبی و حذف همه جریان ها از خصیصه های این جریان است و حالا می بینیم که همان جریانات در حال صدور رهنمود برای رییس جمهور منتخب هستند. باید آرمان های انقلاب حاکم شود، انقلاب مال ملت است نه کسانیکه در آن نقشی نداشته اند و می خواهند گفتمان کج و کوله خود را بر گفتمان انقلاب حاکم کنند و به حذف، تحقیر و ترور شخصیت ها اقدام کنند.
از هرجناحی باید در دولت استفاده شود وفقط کاردانی و انجام برنامه ها و تعهد به برنامه ها ملاک باشد. اما افراط، خشونت، تحریف و دروغ باید از عرصه قدرت رسمی کشور حذف شود اما به این معنی نیست که فردی که با من بد است خفه شود. در دوران مسئولیتم در قوه مجریه شنیدم یکی از این نشریات منتقد دولت که مرتب بد ما را می گفت تعطیل شده است به وزیر وقت نامه دادم که پیگیری کنند چرا این کار شده ، آنها هم حق دارند حرف بزنند.
یکی از جوانان زندانی عزیز که زندانش را تمام کرده، از بعضی شعارها که علیه بعضی کاندیدا ها می دادند ناراحت شده و نوشته این فرد پایش را برای ایران و انقلاب داده یا دیگران سالها فرماندهی کرده اند و در مقابل دشمن ایستاده اند، حالا تفکر و سلوک او را قبول نداشته ای رای نداده ای، اما نباید توهین کرد.
نباید همه را حذف کرد، باید همه جریان ها در عرصه باشند و خدمت کنند. این رویکرد معقول و درست است. ما نماینده مطالبات مردم هستیم. تایید کننده شعارهایی که در انتخابات داده شد و رای آورد. تدبیر شد یکی از آقایان بماند و در واقع گفتمان اصلاح طلبی پیروز شد. ما در میان یک دوراهی بودیم و آنکه گفتمان اصلاح طلبی و اصلاح طلبان باهم شکست بخورند و یا گفتمان اصلاح طلبی پیروز شود که سرانجام با رای مردم گفتمان اصلاح طلبی و تدبیر و امید پیروز شد. اکنون، سخت ترین کار جناب روحانی تحویل گرفتن کشوری است که مشکلات فراوانی دارد امیدواریم در این مدت باقیمانده مشکلات را بیشتر نکنند و تا همین جا تحویل دهند، تصمیماتی گرفته نشود که وقتی دولت جدید رسما روی کار آمد با مشکلاتی بیش از مشکلات امروز مواجه باشد.
نکته ای را در آخر متذکر می شوم، فعلا من کاری ندارم که فضای ناگوار کنونی از جمله حبس ها و حصر چگونه بوجود آمده ولی پیشنهادم این است همین دولت فعلی بکوشد تا این مشکل حل شود و ذکر خیربزرگی را از خود به جا بگذارند که دیگر کسی در حبس و حصر نباشد. آنچه در این دولت شده ولو خودش می خواست یا نمی خواست، می تواند به عنوان باقیات الصالحات تلاش سازنده ای بکند و این مشکل حل شود چون این توقع را از آقای روحانی داشتن آسان نیست .این مشکل می تواند با خیر و خوبی حل شود وبا دل خوش زحمت بکشیم و فداکاری کنیم و به یاری خداوند کشور از نو ساخته شود. دانشجویان در این برهه نقش و وظیفه مهمی دارند. برایتان آرزوی توفیق دارم ، همیشه خوش و خرّم باشید.
